Title: Whatsapp İle İşlenen Hakaret Suçu Davası
Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Jul 31
Rating: 5.0

Her bireyin onur, şeref haysiyet değerlerinin ihlal edilmemesini istemeye hakkı vardır. Bu hak kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Kişilerin bu hakkını ihlal etmek için herhangi bir faillik yahut mağdurluk özelliği aranmamıştır. Çocuklar yahut akıl hastaları gibi ayırt etme gücü tam gelişmemiş bireylerde bu suçun maddi unsurunda yer alabilir. Ancak bu suçta mağdurun belli ya da belirlenebilir olması gerekir. İşlenen suçun cezasız kalması amacıyla mağdurun ismi belirtilmemiş ya da üstü kapalı geçiştirilmiş olsa bile, niteliğinde ve mağdurda duraksamayacak bir durum varsa, hem ismi belirtilmiş hem de hakaret açıklanmış sayılır.

Hakaret suçu serbest hareketli bir suç olup sözle, yazıyla, görüntülü bir iletiyle işlenmesi mümkündür. Bu fiilin somut bir fiil veya olgu isnat etmesi gerekir. Yani isnat edilen fiilin veya olgunun kişi yer zaman bakımından belirli olması şarttır. Bu fiil kişilerin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte olması gerekir. Hakaret suçunun düzenlendiği maddedeki diğer suç sövme suçudur. Sövme suçunun fiili unsuru ise bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına sövmek suretiyle saldırmaktır. Buna göre küfretmek, namus, onur ve saygınlığını ihlale yönelik her türlü saldırı sövme suçunun fiil unsurunu oluşturur. Örneğin;  bir kimseye hırsız, psikopat, fahişe, kambur gibi yakıştırmaların yapılması. Serbest hareketlidir, bir sıfat yakıştırılır ve kişi başkalarının önünde küçük düşürülür. Bu yüzden suçun işlendiği yerin anlayışı önemlidir. Bir yerde ‘kel’ sıfatı aşağılayıcı özellik gösterirken başka bir bölgede övgü amacıyla kullanılabilir. Her durumda suçun mağdurun yüzüne karşı işlenmesi gerekir. Yazıyla, telefonla, görüntülü ve sesli iletiyle işlenmesi de yüz yüze sayılır. Alenen işlenmesi şart değildir ancak cezayı arttıran bir nitelikli haldir. Hakaret suçunda da genel hukuka aykırılık nedenleri geçerli olabilir. Bu suç için özel hal, anne babaların veya öğretmenin terbiye hakkını kullanmalarıdır. Sınırı aşmamak üzere bu suçun işlenmesi hukuka uygunluk nedenidir. Ancak eşlerin birbiri veya aileleri üzerinde böyle bir terbiye hakkı bulunamaz. İşledikleri hakaret fiili suç teşkil edecektir.

İsnat edilen ve suç oluşturan fiilin ispat edilmiş olması halinde kişiye ceza verilmez. Yani bu ispat hakkı da bir hukuka uygunluk nedenidir. Bu suç nedeniyle hakaret edilen hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyet kararı verilirse isnat ispatlanmış sayılır. Bunun dışında isnadın ispat isteminin kabulü, ancak isnat edilen fiilin doğruluğunun anlaşılmasında kamu yararı bulunmasına veya şikâyetçinin ispata razı olmasına bağlıdır. Whatsapp üzerinden hakaret nedeniyle şikayetçi olunan kişinin ispata razı olması pek görülen bir durum olmayacaktır. İspat edilmiş fiilinden hareketle kişiye whatsapp üzerinden hakaret edilmesi ise suçu oluşturacaktır. Bununla birlikte yargı mercileri veya idari makamlar nezdinde yapılan yazılı veya sözlü başvuru, iddia ve savunmalar kapsamında, kişilerle ilgili olarak somut isnatlarda veya olumsuz değerlendirmelerde bulunulması halinde de ceza verilmez. Ancak bunun için isnat ve değerlendirmelerin, gerçek ve somut vakıalara dayanması ve uyuşmazlıkla bağlantılı olması gerekir.

Suçun manevi unsuru kasttır. Taksirli hali kanunda düzenlenmemiştir. Kastı kaldıran hata hallerinin mevcudiyeti halinde suçun taksirli hali kanunda düzenlenmediğinden kişiye ceza verilmeyecektir. Kişinin korkutma ya da tehditle bu suçu işlemesi ise kusurluluğunu kaldıracaktır. Whatsapp üzerinden hakaret suçunun karşılıklı işlenmesi halinde olayın mahiyetine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek ceza indirilebilir veya ceza vermekten vazgeçilebilir. Hâkime bir takdir hakkı tanınmıştır. Hâkim olayın özelliklerini iyi değerlendirmelidir. Ayrıca whatsapp üzerinden işlenen hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde ceza indirime veya ceza verilmemesine hükmedilebilir. Bu haksız tahrikin özel düzenlemesidir. İstisnası kasten yaralama suçudur. Kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenirse ceza verilmez. Bu durumda hâkimin takdiri söz konusu değildir. Kanun doğrudan yaptırımı belirlemektedir.

Neticesiz suçlardandır. Özel bir netice aranmamaktadır. Bu suçlarda teşebbüs hareket kısımlara bölünebiliyorsa mümkündür. Ancak yüz yüze hakarette bölünmesi mümkün gözükmemektedir. Hakaret bir mektup vasıtasıyla işleniyorsa da kişinin elinde olmayan nedenlerle suç tamamlanamıyorsa teşebbüs gündeme gelebilecektir. Bu suça iştirak mümkündür. Birden çok kimse iştirak iradesi ile hakaret suçunun fiil unsurunu oluşturan fiillerini birlikte icra kapsamında işlediklerinde müşterek faillik statüsünü kazanırlar. Hakarete azmettirme ve yardım etme biçiminde şerik olarak da katılınabilir. Ancak kişinin yardım ettiği suçu ve faili bilmesi en azından bilmesi gerekmesi gerekir. İçtima hükümleri de uygulanacaktır. Suçtaki özel içtima hali kurul halinde çalışan kamu görevlilerine karşı suçun işlenmesi halinde suçun zincirleme suç olduğunun kabulüdür. 

Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret cezayı arttıran nitelikli haldir. Cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamaz. Demek ki adli para cezasına hükmedilemeyecektir. Görevinden dolayı hakaret arandığı için kişiye salt kamu görevlisi olması nedeniyle yapılan hakaretler suçun temel halini oluşturur. Yine dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerin açıklanmasından, değiştirilmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı hakaret suçunun işlenmesi halinde de verilen cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamaz. Ayrıca kişinin dininde kutsal saydığı değerlerden bahisle hakarette bulunulması da cezayı arttırıcı nitelikli haldir. Hakaret suçunun alenen işlenmesi halindeyse faile verilecek cezanın üzerinden 1/6 oranında arttırılır.  Alenen işlenme basın yayın yoluyla işlenmesi anlamına gelir.

Whatsapp Üzerinden Hakaret Suçu

Suç sistematiği kapsamında incelenen bu suçun şartlarını taşıması halinde Whatsapp uygulaması üzerinden işlenmesi mümkündür. Kanunda yazı, söz veya görüntülü iletiyle işlenmesi halinde suçun oluşacağı kabul edilmiştir. Whatsapp sesli mesaj özelliği de olan ileti göndermek amaçlı kullanılan mobil uygulamasıdır. Sesli mesajlarla veya salt iletilerle işlenen, hakaret suçuna vücut veren yazıların savcılığa veya karakola başvurularak tutanak altına alınması gerekir. Bu tutanak delil olarak mahkemeye sunulur. Hakaret içeren mesajlar alan mağdur 6 ay içinde savcılığa veya polise şikâyette bulunarak soruşturma evresini başlatmalıdır. Özetle hakaret suçunun whatsapp mesajları ile işlenmesi ‘yazı’ ile işlenmesi kapsamında olup suç sistematiğine göre incelendiğinde suç teşkil etmesi mümkündür.

Whatsapp Üzerinden Hakaret Suçunun Cezası

Hakaretin ceza 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Seçimi hâkimin takdiridir. Kişinin adli sicil kaydı durumuna göre hükmedilecek olan ceza nedeniyle hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı da mahkemece verilebilir. Suçun soruşturulması ve kovuşturulması mağdurun şikâyetine bağlıdır. Mağdur şikâyet etmeden öldüyse ölenin 2. Dereceye kadar alt soy, üstsoy, eş veya kardeşleri şikâyet hakkını kullanabilir. Ancak istisna; hakaret suçu kamu görevlisine karşı görevi nedeniyle işlendiyse resen soruşturulup kovuşturulacaktır. Çocukların şikâyet hakkı konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür. Ancak kişiye sıkı sıkıya bağlı bu hakkı davranışlarını yönlendirme yeteneği gelişmiş her çocuk kullanmalı ancak şikâyetin geri alınması veli ya da vasisinin iznine tabi olmalıdır.

Av. Tuğsan YILMAZ
Merve ARABACI

Bir önceki Ceza Hukuku kategorisinde yer alan Tutuklamaya Hangi Şartlarda Karar Verilir? başlıklı yazımızda tutuklama süreci, sebepleri ve tutuklama kararı verilmemesi gereken haller değerlendirilmektedir.