Ticari Sır, Bankacılık Sırrı Veya Müşteri Sırrının Açıklanması Suçu (TCK 239)

Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması suçu, TCK’da Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar başlığı altında düzenlenmiştir.

TCK 239. maddesinde düzenlenen bu suçun konusunu ‘ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgeler’ oluşturmaktadır. Ticari sır, bankacılık sırrı ve müşteri sırrı kavramlarının tanımı ilk kez Ticari Sır, Banka Sırrı ve Müşteri Sırrı Hakkında Kanun Tasarısı 2. maddede yapılmıştır ancak bu tasarı yasalaşamadığı için 2. maddede yapılan tanımlar esas alınmak üzere çeşitli yargı kararları ve doktrin ile bu kavramların sınırları belirlenmeye çalışılmaktadır.

TCK 239. maddede belirtilen suçun kapsamını belirleyebilmek adına öncelikle ticari sır, bankacılık sırrı ve müşteri sırrı kavramları incelemek daha yararlı olacaktır.

Ticari Sır Nedir?

Ticari sır, gerçek ya da tüzel kişi tacire, rakiplerine karşı ekonomik anlamda menfaat sağlayan, sır olarak saklanan ve gizli kalması için gerekli hukuki önlemlerin sahibi tarafından alındığı bilgi olarak tanımlanmaktadır.

Banka Sırrı Nedir?

Ticari Sır, Banka Sırrı ve Müşteri Sırrı Hakkında Kanun Tasarısı’ nda hangi bilgi ve belgelerin banka sırrı kapsamında yer aldığı sayılmıştır. Buna göre; bankanın mali, iktisadi, kredi ve nakit durumuna ilişkin bilgiler, müşteri potansiyeli, kredi toplama, yönetim esasları, diğer bankacılık faaliyetleri; risk pozisyonlarına ilişkin her türlü bilgi ve belgeler banka sırrı kapsamında yer alır. Görüldüğü üzere Tasarı’da elektronik ortamda tutulan kayıt ve veriler banka sırrı niteliğinde alınmamıştır. Ancak günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte bilgi ve belgelerin büyük çoğunluğu elektronik ortamda kaydedilmektedir. Bu belgeleri koruma kapsamına dahil etmemek kanunun ruhuna uygun gözükmemektedir.

Bunların yanı sıra bankaların ticari kuruluş olmaları sebebiyle rakipleri tarafından bilinmemesi gereken kendi iç yapısına ilişkin bilgiler mevcuttur. Bu kapsamdaki bilgilerde bankanın mali nitelikteki bilgiler kadar önemlidir ve bankacılık sırrı kavramı içinde ele alınmaktadır.

Müşteri Sırrı Nedir?

5411 Sayılı Bankacılık Kanunu’ nun 4. maddesinde bankaların gerçekleştirebileceği faaliyetler sayılmıştır. Mevduat kabulü, katılım fonu kabulü, nakdi, gayrinakdi her cins ve surette kredi verme işlemleri, nakdi ve kaydi ödeme ve fon transferi işlemleri, muhabir bankacılık veya çek hesaplarının kullanılması dahil her türlü ödeme ve tahsilat işlemleri gibi bir çok işlem bu maddede sayılmıştır. Müşteri sırrı kavramının tanımı yapılırken bahsi geçen maddenin sınırlarından yararlanılmaktadır. Buna göre Bankacılık Kanunu’ nun 4. maddesinde sayılan bankacılık faaliyetleri kapsamında sunulan her türlü hizmet nedeniyle bankanın müşterilerine ait öğrendiği bilgiler ile müşteriye verilen hizmete ilişkin bilgileri müşteri sırrı olarak kabul edilmektedir.

Ticari Sır, Bankacılık Sırrı Veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi Veya Belgelerin Açıklanması Suçu

TCK 239. maddenin birinci fıkrasında yukarıda değindiğimiz ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin yetkisiz kişilere verilmesi suç olarak tanımlanmıştır. Suçun failinin bu bilgi veya belgelere ne şekilde vakıf olduğu suçun yaptırımı bakımından bir fark yaratmamaktadır.Buna göre, sıfat veya görevi, meslek veya sanatı gereği suça konu bilgi veya belgelere sahip olunması veya hukuka aykırı yollardan bu bilgi veya belgelerin elde edilmesi arasında TCK 239. maddede tanımlanan suçun faili bakımından bir fark gözetilmemiştir.

TCK 239. maddenin ilk fıkrasına konu suçun oluşabilmesi için suçun konusunu oluşturan bilgi ve belgelerin yetkisiz kişilere verilmesi veya ifşa edilmesi gerekmektedir. Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi ve belgelerin konumu itibariyle bilgi ve belgelere erişebilecek kişilere verilmesi halinde bu suç oluşmayacaktır. Bu durumda ilgili kanun maddesiyle korunmak istenen hukuki yarar ortadan kalkmaktadır.

Ticari Sır, Bankacılık Sırrı Veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi Veya Belgelerin Açıklanması Suçunun Cezası

Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması suçu şikayete bağlı bir suçtur. Şikayet üzerine bu suçun failleri bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

TCK 239. maddenin ikinci fıkra fenni keşif ve buluşları veya sınai uygulamaya ilişkin bilgileri de birinci fıkranın kapsamına dahil etmiştir. Buna göre fenni keşif ve buluşları veya sınai uygulamaya ilişkin bilgileri yetkisiz kişilere açıklayan veya ifşa eden kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Bankacılık Sırrı Suçlarında Nitelikli Haller

Maddenin 3. fıkrasında suçun nitelikli hali düzenlenmiştir. Bu suçun konusunu oluşturan bilgi veya belgelerin Türkiye’de oturmayan bir yabancıya veya onun memurlarına açıklandığı takdirde, faile verilecek ceza üçte biri oranında artırılır. Bununla beraber bu halde şikayet şartı da aranmamaktadır.

TCK 239. maddenin son fıkrasında ise cebir veya tehdit kullanarak bir kimseyi bu madde kapsamına giren bilgi veya belgeleri açıklamaya mecbur kılan kişi cezalandırılmaktadır. Bu fıkrada suçun eylem unsuru ,faili ve suç sebebiyle hükmedilen ceza değişmiş, buna göre suça konu bilgi ve belgelerin rıza dışında başka bir kimseye aktarılması yeni bir suç olarak ortaya konmuştur . Bu durumda suçun faili, bilgi ve belgeleri açıklayan kimse değil, cebir veya tehdit kullanarak bu bilgi veya belgeleri açıklamaya mecbur bırakan kişidir. Fail üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır.

Ofisimizden ceza davası, savcılık ifadesi, sorgu, hukuki danışmanlık ve diğer ceza avukatı talepleriniz için 0212 343 24 95 ′i arayabilirsiniz.