Darbe Girişimi Suçları ve Cezaları

Darbe Girişimi Suçları

Darbe girişimi suçları salt bir kanun maddesinde düzenlenmemiş olup Türk Ceza Kanunu’ nda beşinci bölümde yer alan 8 maddede çeşitli suç tiplerine göre düzenlenmiştir.  Bu kapsamda ceza hukuku bakımından darbe girişimi suçları ile ilgili Türk Ceza Kanunu’ nda mevcut olan düzenlemeleri hukuki olarak ceza kanunu sistematiğinde kısa ve net olarak değerlendirmenin faydalı olacağı kanaatindeyiz.

Anayasal Düzen Nedir?

Sosyal, ekonomik, siyasal hayatımızı düzenleyen normların bütünü normlar hiyerarşinin en üstünde bulunan Anayasa’ya uygun olmak zorundadır. Tüm bu normların Anayasa’ya uygun olması ve bu çerçeveden çıkmayıp Anayasa’ya göre uygulanması “anayasal düzen” olarak tanımlanabilir.

Anayasa millet egemenliğinin olmazsa olmazı, milli bir mutabakattır. En temel haklar ve hürriyetler ve kapsamları ile çerçeve mahiyetindeki kuralları Anayasa’da düzenlenir. Anayasa, devletin devlet olmasını sağlayan kuralların adeta omurgası niteliğindedir. Tüm bu minvalde uygulanması ve korunması devletlerin en mühim vazifelerinden biridir. Kanunkoyucu Anayasa ve anayasal düzeni korumak maksadıyla TCK’ da bazı suçlar düzenlemiş ve anayasal düzenin bozulmasını ve bozmaya yönelik teşebbüsleri yaptırıma tâbi tutmuştur.

Anayasayı İhlal Suçu

Türk Ceza Kanunu’ nun beşinci bölümünde anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar başlığı altında 309. madde ile Anayasayı ihlal suçu düzenlenmiş olup cebir ve şiddet kullanılması ile anayasal düzenin tamamen kaldırılması, değiştirilmesi, fiilen uygulanmasının engellenmesi ile teşebbüs edilmesi suç olarak tanımlanmıştır. Cezai yaptırım olarak ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülmüştür.

Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiili Saldırı Suçu

Cumhurbaşkanı tarafsız devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetinin başıdır. Anayasamızın yürütme başlığı altındaki 101, 102, 103, 104 ve 105. maddelerinde Cumhurbaşkanlığı kurumu ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.

Bununla beraber TCK’ nın 310. maddesine göre Cumhurbaşkanına suikastta bulunan kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıyla cezalandırılır. Bu fiil sonucuna ulaşamamış, teşebbüs halinde kalmış olsa dahi aynı cezaya hükmolunur. Söz konusu madde, sadece suikast ya da suikast girişimini düzenlememiş ayrıca Cumhurbaşkanı’na yapılacak herhangi bir fiili saldırıyı(örneğin yaralama) da düzenlemiştir. Ayrıca burada mağdur Cumhurbaşkanı, bu suçun genel mağdurlarından ayrı tutulmuş ve bu fiil Cumhurbaşkanı’na karşı işlendiği halde cezada yarı oranında artırıma gidileceği açıkça düzenlenmiştir. Bir diğer düzenleme olarak Cumhurbaşkanına karşı fiili saldırının cezasının beş yıldan az olamayacağı da kanunla sabittir.

Yasama Organına Karşı Suç

Bu suç, Anayasa tarafınca da koruma altına alınmış olan milletin egemenliğini korumak, garantiye almak, aksini yaptırıma bağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Korunan hukuki yarar millete ait olan egemenlik hakkıdır. Yasama organı, parlamenter sistem çerçevesinde üyelerinin tamamı millet tarafından seçilmiş olan TBMM’dir. TCK’ nın 311. maddesine göre, cebir ve şiddet kullanarak TBMM’yi ortadan kaldırmaya veya TBMM’ nin görevlerini kısmen veya tamamen yapmasını engellemeye teşebbüs etmek suçtur. Cezası ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır. Suçun işlenmesi sırasında farklı suçlar da işlenmiş ise farklı suçlar ile ilgili kanun maddeleri ayrıca tatbik edilir.

Hükümete Karşı Suç

Türkiye Cumhuriyeti hükümeti milli irade ve demokratik haklara binaen faaliyet göstermektedir. Türkiye’ nin Cumhuriyeti Devleti’ nin parlamenter sistemini oluşturan 3 organdan biri olan yürütme organı hükümettir. Hükümetin kurulması, Cumhurbaşkanı’ nın onayına sunulması işlemleri ve diğer usul Anayasa’ mızda ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bununla beraber meşru hükümetin korunması ve hukuka aykırı girişimlerin engellenmesi amacıyla Türk Ceza Kanunu’ nun 312. maddesi düzenlenmiştir. Kanun metninde düzenlenen suçun tanımı ve cezasına bakılacak olursa, bu minvalde yaptırımlar ve suçun maddi unsurları açısından yasama organına karşı suç ile benzer bir düzenleme yapılmıştır. Cebir ve şiddet ile hükümeti ortadan kaldırmak veya görevlerini kısmen yahut tamamen yapmasına engel olmaya teşebbüs etmenin cezası ağırlaştırılmış müebbettir.

Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine Karşı Silahlı İsyan Suçu

Türk Ceza Kanunu madde 313/1’e göre; Halkı, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine karşı silahla isyana tahrik etmek suçtur. Bu suçun cezası 15 yıldan 20 yıla kadar hapis cezasıdır. Dikkat etmek gerekir ki kanun sadece tahrik etmekten söz etmiştir. Bir isyanın gerçekleşmiş olması şart değildir. İsyanın gerçekleşmiş olması ayrı bir cezaya tâbi kılınmıştır. İsyan gerçekleştiği takdirde ceza 20 yıldan 25 yıla kadar hapis cezasıdır.

Söz konusu kanun bendinin maddi unsuru “tahrik etmek” tir. Tahrik suçun oluşmuş olması için yeterli bir sebeptir. Bundan ziyade ikinci bentte ayrıca bu isyanı idare eden kişi/kişiler açısından bir suç düzenlenmiştir. Buna göre, silahlı isyanı idare eden kişi müebbet hapis cezası ile cezalandırılır. Bu eylem dahilinde isyana katılan diğer kişiler ise 6 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına çarptırılır.

Üçüncü bentte ise birinci ve ikinci bentte belirtilen suçların bir nitelikli hali düzenlenmiştir. Bu nitelikli hal söz konusu fiillerin ülkenin/devletin savaş içerisinde olmasının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi halidir. Bu halde verilecek ceza ağırlaştırılmış müebbet cezasıdır.

Darbe İçin Silahlı Örgüt Kurma Suçu

Yukarıda belirttiğimiz ‘Hükümete Karşı Suç‘ ve ‘Silahlı İsyan’ suçlarını işlemek maksadıyla bir silahlı örgüt kurulması halinde bu örgütü kuran ve yöneten kişi/kişiler 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına çarptırılır. Bu örgüte üye olmanın suçu ise 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıdır.

Bu örgütlere faaliyetlerinde kullanmak maksadıyla söz konusu örgütün faaliyetlerini ve amacını bilerek silah üretmek, satın almak veya ülkeye sokmak suretiyle silah temin etmek, nakletmek veya depolamak suçtur. Suçun cezası ise 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasıdır.

‘Hükümete Karşı Suç’ ve ‘Silahlı İsyan’ suçlarını işlemek maksadıyla iki veya daha fazla kişi maddi olgularla da sabit olmak kaydıyla anlaşırlarsa suçların ağırlık derecesine göre 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar. Amaçladıkları suçu işlemeden veya anlaşma ile ilgili soruşturma başlamadan önce bu ittifaklardan çekilenlere ceza verilmez.

Darbe Girişimi Suçlarında İçtima

Yukarıda bahsettiğimiz hususlar mevzuatta düzenlenen hususlardır. Söz konusu darbe girişimi suçları ile ilgili öngörülmüş olan yaptırımlardaki temel amaç kamu güvenliğini, ülkenin bölünmez bütünlüğünü, millet egemenliğini, kamu güvenliğini vs. koruma altına almaktır.  Darbe girişimi suçları muhteviyatları ve doğaları gereği diğer suçlardan ayrı olarak birkaç tanesinin bir arada işlenmesine oldukça müsait suçlardır. Bu durumda verilecek cezalar ne olacaktır. Her suç tipi için tek başına ayrı ayrı cezalar öngörülmüştür. Cezaların içtimaı kurumu aynı fail hakkında tek veya birden çok yargılama sonucunda verilen cezaların toplanmasına olanak sağlamaktadır. Söz konusu, ayrı ayrı tanımlanmış, faklı cezalar öngörülmüş birden fazla darbe girişimi suçları aynı fail tarafından işlendiği takdirde bu kuruma başvurulur. Örneğin kişinin üç kez müebbet hapis cezasına çarptırılması veya 684 yıl hapis cezası alması gibi medyada dikkat çekici nitelikte belirtilen cezaların sebebi içtima hükümleri olabilmektedir.