Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri

Eşlerin evlilikten önceki ve evlilik süresince elde ettikleri her türlü malvarlıklarıyla ilgili olarak; birbirlerine karşı veya üçüncü şahıslara karşı olan statüsü mal rejimleri ile belirlenir. Eşler kanunda öngörülen sınırlı sayıdaki mal rejimlerinden birini seçip kendi evliliklerinde uygulayabilirler.

Yasal Mal Rejimi

Bir seçim yapılmaması hâlinde kanun koyucu, eşleri kendi belirlediği mal rejimine tabi tutar. Bu mal rejimine yasal mal rejimi adı verilir. TMK (202/1) hükmüne göre yasal mal rejimi, edinilmiş mallara katılma rejimi olarak belirlenmiştir.

Edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerin her birinin ‘kişisel mal’ ve ‘edinilmiş mal’ olmak üzere iki tür malvarlığı tanınmaktadır. Kavramları tek tek açıklamaktan ziyade edinilmiş mallara katılma rejiminin özü; eşlerin evlilik süresince ortak bir emek sarf ederek elde ettikleri malların edinilmiş mallar olarak kabul edilmesidir. Ortak emekten kasıt, eşlerden birinin ev işleri ile ilgilenirken, diğer eşin maaş karşılığı çalışması durumunda da yine bir ortak emek söz konusudur. Malların tasfiye edilmesi durumunda edinilmiş mallar eşler arasında eşit olarak paylaştırılır.

Bir diğer durum; eşlerin evlenmeden önceki sahip olduğu malvarlıklarının, eşlerden sadece birinin kullanımında bulunan eşyaların, evlendikten sonra miras yoluyla kazanılan malların eşlerin kişisel mallarını oluşturmasıdır. Kişisel mallar tasfiye hâlinde paylaştırılmaz ve bu mallar kişinin kendi malvarlığında kalmaya devam eder.

Sözleşmeli Mal Rejimi

Eşlerin mal rejimi sözleşmesi ile kanunda öngörülen sınırlı sayıdaki mal rejimlerinden birinin belirlenmesidir. Bu mal rejimleri; mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı rejimleridir. Eşler bu sözleşmesel mal rejimlerinden birini seçtikleri takdirde bu durum evliliğin sonunda kadar sürmek zorunda değildir. Eşlerin talepleri doğrultusunda bir başka mal rejimine tâbi olabilirler. Eşler bu sözleşmesel mal rejimine katılabilmek için evlilikten önce veya sonra noter huzurunda bir sözleşme düzenlettirebilirler.

Olağan Mal Rejimi

Yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi, mal ortaklığı, mal ayrılığı ve paylaşmalı mal ayrılığı rejimlerinden biri, eşlerin uzlaşmaya vararak seçmeleri durumunda olağan mal rejimi olarak ele alınır.

Olağanüstü Mal Rejimi

TMK 206. maddede özel bir durum ele alınmaktadır. Eşlerden birinin talebi üzerine hâkim, evlilik birliğini koruyucu bir tedbir olarak mevcut mal rejiminin mal ayrılığı rejimine dönüşmesine hükmedebilir. Eşlerin talebiyle mal ayrılığı rejimine geçilebilmesi için kanun haklı bir sebep aramaktadır. TMK 206. maddede yine bu haklı sebepleri açıklamıştır. Kanunda sayılan haklı sebeplerden birinin mevcut olması ön koşuluyla mal ayrılığı rejimine geçiş eşler tarafından talep edilebilir.

Av. Tuğsan YILMAZ
Alper ÇABUK

Benzer Nitelikteki yazılar

Boşanma ve Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi

Evlilik Sözleşmesi ve Mal Ayrılığı Rejimi