Boşanma Davası İçin Gerekli Evraklar Hangileridir?

Bir davadan istenen sonucun elde edilmesinin en önemli yolu tarafın dayandığı vakıaları ispat etmesidir. İspat hakkı adil yargılanmanın ve hukuki dinlenilme hakkının bir gereğidir.Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre ispatın konusu ancak vakıalardır. Bu vakıaların uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek nitelikte ve çekişmeli olması gerekir. Taraflar dayandıkları vakıaları somutlaştırma yükü altındadır.İspat yüküyse iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir. İspat ise delillerle mümkündür. Hukuka aykırı yollarla elde edilen deliller ispat bakımından geçerli değildir. Hukuka aykırılıktan kasıt ulusal ve uluslararası düzeyde geçerli olan tüm hukuk kurallarıdır.

Evlilik birliğinin temelden sarsılması halinde eşlerden her biri boşanma davası açabilir.Boşanma sebebinin ispatlanması halinde hâkim boşanmaya karar verir. Ancak ortak hayatın yeniden kurulma olasılığı varsa hâkimayrılığa da karar verebilir. Bu durumda ispat yükü boşanma davasını açan davacıya aittir. Hâkim boşanma veya ayrılık davasının dayandığı olguların varlığına vicdanen kanaat getirmedikçe bunları ispatlanmış sayamaz. Hâkim getirilen delilleri serbestçe takdir edecektir.

Boşanma Davasında Tanığın Bildirilmesi – Tanık Listesi

Boşanma davaları bakımından en önemli delili tanık beyanları oluşturur. Karı koca arasındaki ilişkinin yoğun olması senet gibi yazılı delillerle ispatını zorlaştırmakta tanık beyanlarını öne çıkarmaktadır. Tanık davanın tarafı olmayan ancak dava konusu olay hakkında bilgi sahibi olan kişilerdir. Bir boşanma davasında herkes tanık olabilir. Ancak HMK’da bazı kişiler için tanıklıktan çekinme hakkı tanınmıştır. Bu kişiler; taraflardan birinin nişanlısı, evlilik bağı ortadan kalkmış olsa bile kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyu, arasında evlatlık bağı bulunanlar, üçüncü derece dâhil kan ve kayın hısımlarıdır. Tanıklık anayasanın 12 ve 14. Maddeleriyle teminat altına alınmış, zorunlu bir görev olarak düzenlenmişti. Buna göre çekinme halleri hariç tanıklıktan kaçınılamaz. Haklı bir nedeni olmadan çağrıldığı halde duruşmaya gelmeyen tanığa disiplin para cezası uygulanır ve zorla getirilir. Kendisine edilen tebliğde bu yaptırımlara ilişkin bilgi de bulunur. Kural tanığın duruşmada sesli dinlenmesidir.İstisnai olarak hâkim belirli süre içinde cevaplarını yazılı olarak bildirmesi için tanığa soru kâğıdı gönderilmesine karar verebilir.Ayrıca istinabe kurumu mevcuttur. Buna göre açılan bir davada davaya bakmakla görevli ve yetkili bir mahkemenin kendi yargı çevresi dışında başka bir mahkemenin yargı çevresi içinde yapılması gereken bir işlem için, yargı çevresi içinde o işlemin yapılacağı mahkemeden hukuki yardım istenmesine istinabe denir. Tanıklık yapılacak mahkeme ile ikamet edilen mahkeme farklı bölgelerdeyse bulunulan mahkemeye tanıklık yapılabilir. Tanıklığından yararlanılacak kimselerin hangi vakıa için mahkemeye geleceği önceden tanık listesi ile bildirilir. İkinci tanık listesi ıslah yoluyla daha sonra mahkemeye verilemez. Hâkim tanık beyanlarıyla bağlı değildir. Aksine inandırıcı deliller olmadıkça tanıkların gerçeği söyledikleri esas alınır. Çelişkili tanık beyanlarıysa hükme esas alınmayacaktır. Özellikle anne babaların evlilik birliğinin devamı için söyledikleri gerçeğe aykırı beyanlara itibar edilmemelidir. Tanıklık için yaş sınırı bulunmamaktadır.

Telefon Kayıtlarının Toplanması Talebi

GSM şirketinden mahkeme tarafından istenen görüşme kayıtları karşı taraf kayıtlara itiraz etse bile delil niteliğindedir. Ancak aile mahkemesi ilgili operatörden yalnızca mesaj atıldığı saati günü ve numarayı isteyebilir. Mesajların içeriği tespit edilemeyecektir.

Ses Kayıtlarının Sunulması Durumu

Ses kayıtlarının alınması özel verilerin habersiz elde edilmesi ile ilgili olup özel hayatın gizliliği hakkının bir sonucudur. Teknolojideki gelişmelerle bu hak da gelişmektedir. Bireye kendisiyle ilgili olan bir şeyin gizli kalmasını, kayıt altına alınmamasını, ihlal edilmemesini talep hakkı verir. Dolayısıyla kural olarak ses kayıtları hukuka aykırı delil olarak kabul edilip kullanılamaz. Aynı zamanda da suçtur. Boşanma davalarındaysa Yargıtay verdiği bir kararda ‘Eşinin sadakatinden kuşkulanan davacı –davalının, birlikte yaşadıkları konutta eşinin bilgisi olmadan ses kayıt cihazı yerleştirerek, eşinin aleni olmayan konuşmalarını kaydetmesine, bu suretle sadakat yükümü ile bağdaşmayan davranışlarını tespit etmesinde özel hayatın gizliliğinin ihlalinden söz edilemez.’ Demiş ve bu ses kayıtlarını hukuka aykırı delil kapsamından çıkartmıştır. Kanaatimce evlilik birliği tarafların ortak yaşadığı alanda dahi olsa kişisel haklarını etkilemeyeceği için gizlice alınan kayıtlar hukuka aykırı sayılmalıdır. Bu kayıtları hukuka aykırı kabul etmemek söz konusu hakkı olması gerekenden daha fazla daraltmakta bu da kişilerin mağduriyetine yol açmaktadır. Eşlerin sadakati kanuni bir yüküm olsada aile yaşam alanı kişisel yaşam alanının önüne geçirilemez.

Telefon konuşmalarının ses kaydının alınması durumunda sesi kaydedilen kişi 3.kişiyse başkalarının sesini kaydetmek suç oluşturur. Dolayısıyla böyle bir delile dayanılması isabetli değildir. Çünkü karşı taraf suç duyurusunda bulunacak, muhtemelen kurgu yada yapay olduğunu ileri sürecektir. Ancak söz konusu konuşmanın dinlendiği sırada 3. Kişiler de şahit olduysa bu kişiler tanık olarak gösterilmelidir. Cep telefonuyla konuşmak yada mesajlaşmak haysiyetsiz hayat sürme sebebine dayanan boşanma davaları için yeterli değildir. Sürekli olmayan bu davranış ancak evlilik birliğinin temelden sarsılması için yeterlidir.

Sosyal Medya Hesapları Delil Dökümleri

Facebook, twitter gibi sosyal medya hesaplarına yazılan iletiler, fotoğraflar alenen herkesin okumasına açık tutulduğu için delil olarak kullanılabilecektir. Ancak bu iletiler tek başına ispat için yeterli sayılmamıştır. Davacının davalı facebook adresine girip sanki davalıymışçasına başkalarıyla konuşarak elde ettiği delilleri Yargıtay hukuka aykırı saymaktadır. Delilin hukuka uygun kabul edilebilmesi için usulsüz olarak yaratılmaması ve hukuka uygun şekilde elde edilmesi gerekir. Buysa her somut olayda ayrıca incelenecektir. Uygulamada usulsüz olarak elde edilen bir delil ancak başka delillerle desteklendiği takdirde delil olarak değerlendirilebilir.

Whatsapp Yazışmaları Dökümleri

Whatsapp konuşmalarının delil olarak sunulabilmesi için bilirkişi raporu gerekir. Hâkim bu konuşmaların hangi numaradan yapıldığını gerçekliğinin bulunup bulunmadığını bilirkişiden isteyecektir. Konuşmaların dokümanı alınır. Whatsapp konuşmaları hakaret tehdit aldatma gibi birçok konuda olabilir. Ancak bu doküman tek başına ispat için yeterli olmayacak, desteklenmesi gerekecektir.

Mail Yazışmaları Dökümleri

Mail yazışmalarının ispatlanabilmesi için, Microsoft Türkiye’den ilgili mail adreslerinin gerçekliğini, bunlara bağlanan IP adreslerini, oluşturulurken verilen kayıt bilgilerini ve hesap oluşturulurken girilen IP adresleri talep edilebilir. Süreyle kısıtlı bir durum söz konusudur.  IP adresleri ile davalının işyeri veya ev adresleri karşılaştırılabilir. Böyle bir durumda mail konuşmalarına ulaşılamaması halinde maildeki karşı tarafa ulaşılıp tanık olarak dinletilmesi sağlanabilir.

Günlük Kayıtları

Yargıtay bir kararında eşinin günlüğünü evde bulan davacının bu delilini hukuka aykırı olarak elde etmediği görüşündedir. Kanaatimce günlüğün niteliği gereği gizli kalması gereken bir eşya olduğundan fazladan bir çabayla saklanmasına gerek bulunmamaktadır. Evlilik birliği içinde konutta ortada kalması ihmal dalgınlık gibi sebeplerle mümkündür. Bunların iyice saklanması yahut alenen ortada bırakılması arasında bir fark yoktur. Çünkü günlükler doğası gereği gizli kalmalıdır. Ancak bulunan defterin bir not defteri olması halinde hukuka uygun sayılması gerekir.

Fotoğraf ve Kamera Kayıtları

İçeriği davayla ilgili olmak kaydıyla fotoğraflar ve kamera kayıtları da delil teşkil eder. İddia edilen vakıanın yapıldığına veya yapılmadığına dair aleyhinde iddiada bulunulan kişinin bu vakıanın yapıldığı zamanki yerini tespit etmede önem taşır. Mekân olarak fotoğraflarla yerin belgelenmesi sözkonusu olayın işlendiği yer ile karşılaştırılır. Ayrıca aldatma konusunda önemli bir delildir.

Hastane Kayıtları ve Doktor Raporları

Hastane kayıtları da yine delil olarak kullanılabilir. Eşin alkol veya uyuşturucu bağımlısı olduğuna, yada ayırt etme yeteneğinin bulunmadığını ispatlar. Eşin psikolojik tedavi görmesi tek başına boşanma nedeni olarak ileri sürülemez ancak kullandığı antidepresanların evlilik birliğine zarar verecek ölçüde eşi etkilemesinin ispatında hastane kayıtları, doktor raporlarından yararlanılabilir.Ayrıca tazminat miktarının belirlenmesinde ihtiyaç durumunun saptanmasında kullanılabilir.

Diğer Boşanma Delili Evrakları

Banka makbuzları, trafik sicil bilgileri, tapu sicil bilgileri mali durumun ispatında kullanılır. Tazminat ve nafaka miktarlarının belirlenmesinde mali durum etkili olacaktır. Nafakanın düzenli ödenip ödenmemesine ilişkin de delil niteliğindedir.

Otoyol giriş çıkış yahut pasaport giriş çıkışları da iddia edilen tarihte ve yerde iddia edilen yerde bulunulduğuna delil teşkil edecektir.

Avukat Tuğsan YILMAZ
Merve ARABACI

Boşanma Dilekçesi Nasıl Hazırlanır? başlıklı bir önceki yazımızda boşanma davası açmak için hazırlanan dilekçede hangi hususların yer alması ve kanuni olarak nasıl hazırlanması gerektiği hususlarında bilgiler yer almaktadır.