Reviewed by Av. Tuğsan YILMAZ on Mar 25
Rating:
Menfi tespit davası, borçlunun, borcu ödemeden önce borçlu olmadığının tespiti için açılan davadır. Takip borçlusu, bu dava ile borçlu olmadığını ispat ederek hakkındaki icra takibini iptal ettirir ve borcu ödemekten kurtulur. İcra İflas Kanunu 72. Md uyarınca takip sırasında borçlu olunmadığının ispatı için açılabileceği gibi icra takibinden önce de açılabilir.
İcra Takibinden Önce Açılan Menfi Tespit Davası
Borçlunun icra takibinden önce menfi tespit davası açabilmesi için, aleyhine icra takibi yapılacağı tehdidinin varlığı gerekir. Bu tehdit ciddi olmalıdır. Yani alacaklının elinde, borçlu aleyhine bir belge olmalıdır. Doktrinde alacaklının elinde itirazın kaldırılmasını sağlayan bir belge olmadıkça borçlunun menfi tespit davasını açmakta hukuki menfaati bulunmadığı kabul edilmektedir. Çünkü alacaklının elinde böyle bir belge olmadıkça takibe yapılacak itiraz takibi durdurmak için yeterlidir.
Menfi tespit davasının konusunu hukuki ilişki oluşturur. Borçlu, alacaklının varlığını ileri sürdüğü hukuki ilişkinin yokluğunu ispatlar. Böylece alacağın doğum şartlarındaki eksiklik veya başka bir nedenle yokluğu tespit edilir. Bu dava İcra İflas Kanunu uygulanmasından değil, genel hükümlerden doğan bir ilişkiyi tespite yöneliktir. Önceden de belirtildiği üzere davacının davayı açmakta hukuki menfaati bulunmalıdır. Hukuki menfaat bir dava şartıdır. Davacının hukuki durumunun mevcut ve ciddi bir tehlike ile karşı karşıya kalması, bu durumun davacı için zarar doğurucu nitelikte olması ve menfi tespit davası sonucu verilen hükmün bu tehlikeyi kaldırabilecek nitelikte olması halinde davacının davayı açmakta hukuki yararının olduğu kabul edilir.
Borçlu, alacaklıda bulunan senedin hükümsüzlüğü, vadesinin gelmemiş olduğunu, karşılıksız kaldığını, bedeli nakden alınmıştır kaydını taşımasına rağmen böyle bir bedel alınmadan bononun verildiğini, bonodaki imzanın kendisine ait olmadığını vs. ileri sürebilir. Hata, hile, korkutma sonucu verilmiş senetler için de menfi tespit davası açılabilir. Ödeme emrine itiraz süresi (tebliğden itibaren 7 gün) içinde zamanaşımı savunmasında bulunmamış bir borçlu daha sonra buna dayanarak menfi tespit davası açamaz. HGK KT:15.04.1972 265/242 sayılı ilamına göre de borçlu itirazında zamanaşımını ileri sürmezse bundan vazgeçmiş sayılır.
İtirazın iptali veya borçtan kurtulma davası devam ederken menfi tespit davası açılırsa, derdestlik itirazı ilk itiraz olarak ileri sürülebilir. Hâkim kendiliğinden göz önüne alamaz. Dolayısıyla davalı derdestlik itirazında bulunmazsa her iki dava da görülür. Ancak davalardan biri devam ederken diğeri sonuçlanırsa diğer dava kesin hüküm engeline takılır.
Borçlu menfi tespit davası açtıktan sonra alacaklı icra takibine girişebilir. Tek başına menfi tespit davasının açılması icrayı durdurmaz. Ancak mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. Yüzde on beş oranı asgari tutar olup mahkeme daha fazla oranda teminat yatırılmasına da karar verebilir. Bu ihtiyati tedbir kararı teminat gösterildi diye mutlaka verilecek değildir. Kanunda ‘verebilir’ denilerek hâkime takdir yetkisi tanınmıştır. Uygulamada genellikle borçlunun kötü niyetli olarak sırf takibi geciktirmek için açtığı menfi tespit davalarında tedbir kararının verilmemesi gündeme gelebilmektedir.
İcra Takibinden Sonra Açılan Menfi Tespit Davası
Menfi tespit davasının icra takibinden önce veya sonra açılabileceğini belirtmiştik. Takipten sonra açılan menfi tespit davası da icra takibini kendiliğinden durdurmaz. Ancak takipten önce açılan davadan farklı olarak mahkeme takibin durdurulmasına da karar veremez. Çünkü bu durumda karine davacının icra takibini sürüncemede bırakmak için menfi tespit davasını açmasıdır.
İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davası her ne kadar icra takibini durduramasa da, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir. Görüldüğü üzere para icra veznesine girene kadar mahkemenin takibe bir etkisi yoktur. Teminatın alınmasının nedeni alacaklının alacağı geç tahsil etmesinden doğan masraf ve zararları karşılamaktır.
Menfi Tespit Davasının Borçlu Lehine Sonuçlanması
Dava kabul edilirse borçlu lehine kesin hüküm meydana gelir. Çünkü bu dava genel hükümlere göre görülmektedir. Dolayısıyla taraflar aynı konuda aynı dava sebebine dayanarak yeni bir dava daha açamaz. Davanın borçlu lehine hükme bağlanması üzerine takip derhal durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir. Davacının hiç borcu olmadığına karar verilirse icra tamamen, kısmen borçlu olduğuna karar verilirse kısmen eski hale iade edilir. Kesinleşen ilamın icra dairesine ibraz edilmesi halinde, icra müdürü eski hale iade işlemlerini kendiliğinden yapar. Önceden borçlunun mallarına konan haczi kaldırır, mallar satıldıysa bedeli borçluya verilir. Ancak iyi niyetli üçüncü kişilerin ihaleyle kazandıkları mülkiyet korunur. ( Bu kişilere karşı ancak şartları varsa ihalenin feshi davası açılabilir.) hacizlerin yanı sıra üçüncü kişiler tarafından verilen teminatlar ve kefillikler de ortadan kalkar. Çünkü bunlar feri borçlardır ve akıbeti asıl borca bağlıdır.
Davanın borçlu lehine sonuçlanması halinde, verilen ihtiyati tedbir kararları ortadan kalkar. İcra veznesindeki para borçluya verilir. Bunun için ilamın kesinleşmesi gerekmez. Ancak ihtiyati tedbir dolayısıyla yatırdığı teminatı borçlu, ilamın kesinleşmesi halinde alabilir. Davanın borçlu lehine sonuçlanmasının bir diğer sonucu ise alacaklının tazminatla karşılaşabilmesidir. Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırsa, talebi üzerine, borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir. Takdir edilecek zarar, haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olamaz. Maddeden de anlaşılacağı üzere icra takibinden önce açılan menfi tespit davalarında borçlu lehine böyle bir tazminata hükmolunamaz. Takipten sonra açılan davalardaysa tazminata hükmedilebilmesi için borçlunun bunu talep etmiş olması ve icra takibinin haksız ve kötü niyetle yapıldığının ispatlanması gerekir. davacı davayı açarken tazminat da talep etmelidir. Kanunda zararı karşılamak üzere yüzde yirmi oranında maktu bir tazminat kabul edilmiştir. Bunun için zararın ispatına gerek yoktur ancak yüzde yirmiyi aşan zarara hükmedebilmek için davacının aşan zararını ispat etmesi zorunludur.
Menfi Tespit Davasının Alacaklı Lehine Sonuçlanması
Dava alacaklı lehine sonuçlanır yani reddedilirse, takibe konu alacağın dayandığı hukuki ilişkinin mevcut ve geçerli olduğu kesin hükümle belirlenmiş olur. Dava takipten önce açıldıysa, alacaklı elde ettiği ilamla ilamlı icra yoluna başvurma imkânı kazanır.
Davanın alacaklı lehine sonuçlanması ihtiyati tedbir kararını kaldırır. Yargıtay’a göre bunun için ilamın kesinleşmesine gerek yoktur. Buna dair hükmün kesinleşmesi halinde alacaklı ihtiyati tedbir dolayısıyla alacağını geç almış bulunmaktan doğan zararlarını gösterilen teminattan alır. Alacaklının uğradığı zarar aynı davada takdir olunarak karara bağlanır. Borçlunun mahkûm edileceği tazminat takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı tayin edilemez. Doktrindeki hâkim görüşe göre bu tazminata hükmedebilmek için alacaklının talebi olmak zorunda değildir, mahkeme kendiliğinden de tazminata hükmedebilir. Zarar yüzde yirmiden fazlaysa, alacaklı bunu talep ve ispat etmek zorundadır.
Yılmaz & Çelik Hukuk Bürosu
Avukat Tuğsan YILMAZ – Avukat Halil İbrahim ÇELİK
Baharlı Bahçe Sk. Onart Apt. No:14 D:5 İncirli-Bakırköy/İSTANBUL
0212 343 24 95
merhaba
size sormak istediğim husus ;
Bir inşaat firmasından ev beğendik bu firma evin kaporası için şahsıma 5000 TL (beş bin tl ) değerinde senet imzalattı .
Bunun haricinde aramızda yapılan noter onaysız karşılıklı imzalarımızın bulunduğu sözleşmede kredi çıkmazsa alınan teminat iade edilecektir ibaresi yer alıyor.
Şu anki beyan ettiğim belgelenen gelir ve giderlerim baz alındığında bahsi geçen kredinin çıkması mümkün değil şahsıma kredi çıkması olanaksız buna rağmen bu senet ‘in bankaya veya avukata verilmesi durumunda verilmeyen hizmetten ötürü bu bedeli ödemek zorunda kalır mıyım ?
Menfi tespit davasını kazanma olasılığım var mı ?
iyi çalışmalar
Senet üstünde açıkça teminata ilişkin ibareler yer almıyorsa vadesi geldiğinde sebepten mücerret olması nedeniyle hakkınızda icra takibi açılabilir. Akabinde dava açabilirsiniz. Dava sürecini gerektiği gibi yürüttüğünüz takdirde kazanma olasılığınızın kuvvetli olabileceği kanaatindeyim.
İyi günler ben öğrenciyim 1 sene önce bi pansiyonla sözleşme ve uyanıklıkla 10 aylık olan senetleri bi kağıt altında toplatıp bi senet gibi imzalatmış pansiyonda yemek ve ısınma ,servis gibi sorunlarım oldu güzellikle konuşmaya çalıştım nereye gidersen git memnun değilsin senetlerin var deyip beni tehdit ettiler .Ben o pansiyondan bi şekilde kaçtım dayanamadım 4 vesayetle okula gidiyordum bu beni yoruyordu başka bi yurda gittim akabinde tüketici hakem heyetine gittim dilekçe yolladım bişey çıkmaz sen 3 gün kalmışsın bişey talep edemezler dedi ve o tarafta sessiz kaldı . 1 sene geçtikten sonra bana icra yolladılar ben menfi davası açsam kazanma ihtimalim var mı çok acil cevap verirseniz sevinirim
Menfi tespit davası açmanız gerekecektir. Ancak tüketici hakem heyeti başvurunuzun akıbeti de önemli.
Merhaba 2016 yılında kargocu gelip babama evrağınız var diye imza attırmış zarfın içi boş çıkınca suç duyurusunda bulunuldu.2020 yılında 2017 keşide 2018 ödeme tarihli 2milyon 400 bin liralık bir senet karşımıza çıktı menfi tespit davası açıcaz .suç duyurusunu yenileyerek asliye cezada dava açmak icrayı duurdururmu
Müşteri çeki karşılıksız çıktı. Çekin arkasında kardeşimin cirosu var borçta kardeşimin ama dükkan benim adıma kardeşimle alakam yok. Fakat alacaklının avukatı beni mahkemeye vermiş banada ödeme emri gelmiş fakat ben onu alıp dava açmadım karşı tarafında avukatı mahkeme kararıyla gelip dükkanımdan mal götürdü. Ben malı geri almak için dava açıcaktım fakat avukatım 3 gün boyunca uğraştı icra dosyasını bulamadı icra memuru dosyayı bırakmamış bu yüzden dosya zaman aşımına uğradı fakat aldıkları mal borcun hepsini karşılamıyor. Şimdi o mal satışa çıkıcak ve borcu karşılayamadığı için tekrar gelicekler bunun için ne yapabiliriz ? Birde menfi tespit davası açabilir miyiz ?
Menfi tespit davasının açılması yukarıda belirttiğimiz hususlara bağlıdır. Avukatınız var iken görüş belirtmem etik olmayacaktır. Ayrıca dosyaları incelemem gerekli.
İyi günler,
İcradan alacaklı olarak sattırdğımız yerimiz var. Alacaklı olarak haciz listesinde en başta sırada orta sırada ve en son sırada hacizlerimiz mevcut.
İcra satışına girip yeri ben aldığımda hisse üzerindeki tüm alacaklarımı hisseye istinaden mansup edebiliyor muyum?
Eski işverenim işten ayrılırken şirket bilgilerini başka bir yerde anlatmamam için boş senet düzenledi. Ve daha 3-4 gün geçmeden üstüne 300.000 TL yazıp takibe verdi. Borca itiraz davası açtım ve hala devam etmekte. Ayrıca menfi tespit davasına gerek var mıdır? Varsa dava harcı nasıl ödenebilir?
20.08.2015 tarihinde kefilliğimden dolayı adıma yapılan ödeme emrinin süresini 4 gün geçirerek itirazımı sundum daha sonrasında tarafıma hiçbir evrak gelmedi taki 1ay öncesine kadar maaşıma haciz kararı konmuş menfi tespit davası açılabilir mi
Şartları oluştuğu takdirde dava açabilirsiniz.
2011de kesinleşen bir mahkeme kararında sanıklardan biri 5yıl hapis cezası alıyor ve hapis yatıyor diğerleri 5 ay hapis cezası alıyor ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına kararı veriliyor . 2017 de ise davacı şirket ilamsız icra takibi yapıyor ve haciz konuyor kredi kartlarına hükmün geri bırakılmasına kararı verilen sanıklar menfi tespit davası mı açmalıdır ? Sizce dava açıldıktan sonra karar ne olur ? Çünkü bu kişiler ceza almadı asıl borçlu ceza alan değil midir ?
İyi günler bir sorum olacak. 2013 yılında Şoförler odasına aidat borcum oldugunu ve hakkımda icra davası açıldığını bildiren bir belge geldi. Ben şoförler odasına gidip üyeliğimin bulunmadığını borcun bana ait olmadığını söyledim. Yaptıkları kontrolde borcun bana ait olmadığını kabul ettiler ve düzelteceklerini söylediler. Tabi biz güvenerek biraz da bilmediğimizden icra takibine itiraz etmedik. 3 ay sonra evime icra geldi. Ben şoförler odasını arayıp durumu anlattım avukatlarını arayıp icra memurlarını geri çektiler. Simdi icra dosyasına benimle aynı isme sahip asıl borçluyu 3.şahıs olarak eklediler. Ama benim ismimde dosya da borçlu olarak duruyor. İcra dosyasından ismimi çıkartmak için ne yapmalıyım. (7gün içinde itirazda bulunmadığımı hatırlatayım).Teşekkürler.
Avukat bey merhabalar. 19 temmuz 2015de babamı kaybettık vefatından 2 ay once 30bın lıralık kredı cekmıs hayat sıgortası olmasına ragmen banka bunu odememızı talep edıyor ve tarafımıza ıcra gonderdı. Babam kalp krızı gecırerek vefat ettı ve kredıyı cekmeden once de 2 kez daha kalp krızı gecırmıstı. Sıgortanın maddelerınde kalp hastalıklaında hayır ısaretlenmıs bunu bahane gostererek sıgorta odemıyor kredının temınatını. Sızce ıtıraz etsek dururumuz ne olur
Merhaba avukat bey senetlerin zaman aşımı varmı, mesela 2010 yılında kefil olunarak imzalanan senet 7 yıl sonra icraya verilerek maaş haciz edilir mi
Babamın bankalara borcu var ve bankanın biri bana babama borcum olduğuna dair 1. haciz ihtarnamesi göndermiş. Benim babama borcum yok. evliyim, aynı yerde yaşamıyorum, banka bana böyle bir yazıyı neye dayanarak gönderir. Ben ne yapabilirim. Farklı ildeyim elime ihtarnamede ulaşmadı. Babam dava dosyasında benimde adım olduğunu söyledi. evraka ulaşamıyorum. Ama aynı ihtarnameyi anneme ve koz kardeşimede çekmişler. Hatta evrakı kızlık soyadımla yollamışlar.
Merhabalar araç kiralamistim boş senede imza attım daha sonra unuttum almayı Kıbrıs’ta çalışıyorum senedin keşide tarihinde ben Kıbrıs’ta çalışıyordum konsolosluk ve Deniz polisi tarafından o tarihlerde Türkiye’de olmadigimin ispatı var şimdi bu adam boş yere icraya vermiş beni menfi tespit davası açtım sizce ne gibi sonuçlanır benim bu adama borcum yok resmen dolandırma ya çalışmış yardımcı olursanız sevinirim teşekkürler
Avukat bey, tarafların yüzüne karşı okunan ve miktar sebebiyle kesin olarak karar verilen menfi tespit davasındaki ilamda belirtilen rakamların tahsili için doğrudan icra takibi acılabilir mi yoksa karar kesin bile olsa kesinleşme şerhinin beklenmesi mi gereklidir ?
Sürekli çalıştığım bi firmaya önden hamiline Çek vermiştim fakat çekin karşılığında mal almamıştım ve firma sahibi ortalıkta yok verdiğim Çekleri başkasına vermiş menfi tespit davası açmak doğru olur mu,Leh’ime sonuçlanma durumu nedir
Merhaba. Zorla ve tehditle tarafıma 131bin liralık bir senet imzalatıldı. (Savcılığa bu konu ile ilgili gerekli suç duyurusu yapıldı.) Akabinde bu senet bir banka vasıtası ile işleme kondu ve tarafıma tebliğ edildi. Tebliğ tarihinde ilgili icra müdürlüğüne itiraz dilekçesi verildi. Ancak hayli sonra E Devlet sisteminden kontrol ettiğimizde İcra müdürlüğünün tensip zaptı ile bu konuda yetkili olmadıklarını belirten yazısını gördüm. İcra Müdürlüğüne neden kabul edilmediği ile ilgili sorularımı yönelttiğimde cevap olarak bize değil İcra mahkemesine itirazda bulunman gerekirdi dediler. Dolayısı ile 7 günlük itiraz sürecini İcra müdürlüğünün tensip zaptını geç sisteme yansıtması nedeni ile kaçırmış oldum. Şu anda maaşımı aldığım bankanın tarafıma iletmiş olduğu mail ile tüm hesaplarıma 161 bin liralık bloke koyulduğunu öğrendim. Hemen Savcılık ve İcra müdürlüğüne gittim ancak sonuç alamadım. Savcılık bizimle ilgili bir konu değil diyerek geçiştirdi. İcra müdürlüğü ise mahkeme yolu açık diyor. Gün içerisinde detaylı bir araştırma yaptım ve bu konu ile ilgili menfi tespit davası açmam gerektiğini anlıyorum. Bahsi geçen konuda izlemem gereken yolu birde sizlerden dinlersem daha doğru olacağını düşünüyorum. Yardımcı olur iseniz çok sevinirim. Saygılarımla,
2008 yılında bir şirket kurdum. 2009 da karar defteri ve noter sözleşmesi ile devrettim. Ticaret odası tescili için devrettigim şahıslara ulasamadim. Borçlar bana geliyor bir kere dava açtım. Şikâyetçi oldum takipsizlik kararı verildi. Çok zor durumdayım nasıl bir yol izlemeliyim. Teşekkür ederim.